Sosyal medya hesabından sevinçli bir haber veren Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, yaklaşık 5 asırlık tarihi Uşak halısının, 30 yıl aradan sonra İtalya vatandaşı Adrian Stefan Ionescu tarafından gönüllü olarak Türkiye'ye iade edildiğini açıklamıştı.
Bakan Ersoy, Uşak Halısını sergilendiği Ankara Vakıf Eserleri Müzesi’nde ziyaret ederek yurda dönmesinden duyduğu memnuniyeti; “Osmanlı zanaatının taşıyıcısı olan, yaklaşık beş asırlık tarihî Uşak halısı, 30 yıllık bir kayboluşun ardından yeniden doğduğu topraklara döndü.
Yüzyıllar önce Uşak’ta ilmek ilmek dokunan bu zarif halıyı, yine bu toprakların ruhunu taşıyan her değer gibi, ait olduğu yere kavuşturmanın gururunu yaşıyoruz.
Bu sadece bir halı değil; kültürümüzün, hafızamızın ve zarafetimizin sessiz ama derin dönüşüdür.” şeklinde dile getirmişti.
DÜNYANIN DÖRT BİR KÖŞESİNDE VAR BİR TEK UŞAK’TA YOK
Osmanlı halıcılığının eşsiz örneklerinden biri olarak yaklaşık 5 asır önce Uşak’ta dokunan ve ender bulunan Uşak halısı; Ankara Vakıf Eserleri Müzesi’nde sergileniyor.
Paris Louvre Müzesi, Floransa Bardini Müzesi, New York Metropolitan Sanat Müzesi, Philedelphia Müzesi, Londra’daki Victoria ve Albert Müzesi, National Gallery of Art Budapeşte Milli Müzesi, İstanbul Türk ve İslam Eserleri Müzesi, Berlin İslami Sanatları Müzesi, Metropolitan Ulusal Kuveyt Müzesi, İstanbul Vakıflar Halı Müzesi, Konya Mevlana Müzesi ve son olarak bulunan 500 yıllık Uşak Halısı Ankara Vakıf Eserleri Müzesi’nde sergileniyor.
Gördüğünüz gibi dünyanın ve ülkemizin en büyük ve en önemli müzelerini ve saraylarını 15. ve 16 yüzyıllarda dokunmuş Uşak halıları süslüyor. Uşak’ta dokunan bu 400-500 yıllık tarihi halılar nerede yok biliyor musunuz?
Bir tek dokunduğu topraklar olan Uşak’ta yok.
Uşak’ın tarihi değeri olan 500 yıllık Uşak Halısı, he rynüyle mükemmel bir yapı olan Uşak Arkeoloji Müzesi, ya da Uşak halı evleri gibi Uşak’ta emniyetle sergilenecek pek çok mekânda eminim daha güzel duracaktır.
Uşak Valisi Sayın Dr. Naci Aktaş
Uşak Belediye Başkanı Sayın Özkan Yalım
Uşak Milletvekilleri:
Sayın İsmail Güneş
Sayın Fahrettin Tuğrul
Sayın Ali Karaoba,
Uşak’ın en büyük tarihi ve kültürel mirası olan 500 yıllık Uşak Halısı’nın dokunduğu bu topraklara gelmesi için sizlerin öncülük ve seferberlik ilan etmenizi diliyoruz. 500 yıllık Uşak Halısı kendi topraklarında sergilendiği takdirde turizm sektörüne yapacağı katkıyı da bir düşünün isterseniz.
Unutmayın ki; “Tarih yerinde güzeldir.”
UŞAK HALILARI
Uşak ve yöresi 15. yy erken Osmanlı dönemi halılarının yaratıcısı ve Osmanlı dönemi halıcılık merkezi olmuştur. Ülkede 1500’lü yıllarda başlayan kapitülasyonlar sonucu ülkeye gelen elçilere Osmanlı sınırları içerisinde ticaret yapma hakkı tanınır. Böylece halılar yurt dışında kendini gösterir. Avrupa’daki seçkin aileler ünlü ressamlara tablolarını yaptırırlarken Uşak halılarını duvarda, yerde ve masada dekor olarak kullanırlar. Hans Holbein ve Lorenzo Lotto gibi ünlü ressamların tablolarında yer alan halılar ressamların adlarını almıştır. Bunlara Lotto ve Holbein denmiştir. Kanuni Sultan Süleyman döneminde Uşak halıları büyük önem kazanmıştır. O dönemde Azerbaycan’dan getirtilen dokuma ustaları Uşak’a özgü halıları yeni tarzlarla dokumaya başlamıştır. Halıların özelliklerini kaybetmemesi için Anadolu müftüleri görevlendirilmiş ve dokumalar kontrol altında devam etmiştir. Desenler, nakkaşlar ve süsleme sanatçıları tarafından tasarlanarak saray halıları adını almıştır. Osmanlı saraylarından, Avrupa şatolarına, camilerden kiliselere kadar yayılan Uşak halısı sadece bir halı değil saygınlık sembolü olan bir efsanedir.
Tarihi Uşak halıları bugün; dünyamızın ve ülkemizin birçok müzesinde sergilenmektedir. (Uşak hariç)
Bir sanat eseri olarak tarihe imzasını atan, kültürel mirasımız el dokuma Uşak Halısının dünya pazarında eski bilinirliğini artırmak; gelecek yüzyıllara sanatsal bir miras bırakmak amacıyla tekstil alanında 2000’li yıllarda bir ilerleme kaydedilmiş ve yeniden fabrikalarda Uşak iplikleri üretilmeye başlanmıştır. Yıllara meydan okuyan dayanıklılığı ile sanat tarihine imzasını atan Uşak halısı yıllar geçmesine rağmen koruduğu sağlam yapısını natürel yün halı ipliğinden almaktadır. Bu doğrultuda ihraç edilen halı ve kilimler Türkiye’de el dokuma halı sektöründe faaliyet gösteren çeşitli firmalara hizmet vererek, kalitede sürekliliğin takibi yapılmaktadır.
(KAYNAK: UŞAK BELEDİYESİ HALI EVİ)
