Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, 2010-2024 yılları arasında Uşak'ta toplam 38 bin 829 evlilik gerçekleşti. Aynı dönem içinde akraba evliliği yapan çift sayısı ise 733 olarak kayıtlara geçti.
Akraba evliliği oranları yıllar içinde düşüş göstermesine rağmen, uzmanlar özellikle genetik hastalık riski nedeniyle dikkatli olunması gerektiğini vurguluyor.
Oranlar Geriliyor, Risk Bitmiyor
2010 yılında yapılan evliliklerin %5,9'u akraba evliliği iken bu oran 2019'da %4'e, 2024 yılında ise %3,3'e kadar geriledi. Bu düşüş olumlu bir gelişme olarak değerlendirilse de, akraba evliliği somucu ortaya çıkabilecek sağlık problemleri hâlâ önemli bir halk sağlığı sorunu olarak görülüyor.
Şanlıurfa Zirvede, Artvin Sonda
Türkiye genelinde 2024 verilerine göre akraba evliliği oranının en yüksek olduğu il %16,9 ile Şanlıurfa oldu. Onu %12,6 ile Siirt ve %12,4 ile Mardin takip etti. Akraba evliliğinin en az yapıldığı iller ise %0,2 ile Artvin, %05 ile Kırklareli ve Edirne oldu.
Genetik Hastalık Riski Yüksek
Akraba evliliği ile birlikte ortaya çıkma riski bulunan başlıca hastalıklar şunlar:
Talasemi
Kistik Fibroz
Spinal Müsküler Atrofi (SMA)
Orak Hücre Anemisi
Kalitsal Anomaliler
Ayrıca düşük, ölü doğum yeni doğan kaybı ve zihinsel/bedensel engellilik gibi sonuçlar da sıkça görülüyor.
Genetik Testlerle Risk Azaltılabilir
Uzmanlar, akraba evliliği yapmayı düşünen çiftiere, bebek sahibi olmadan önce genetik test yaptırmalarını öneriyor. PGT (Preimplantasyon Genetik Tanı) adı verilen testle çiftlerden alınan kan örnekleri üzerinden 70 genetik hastalık ve 303 mutasyon taranabiliyor.
Her ne kadar bu testler olası riskleri belirlemeye yardımcı olda da, %100 garanti sağlamıyor. Ancak genetik danışmanlık hizmeti almak ve test yaptırmak, sağlıklı bir neslin devamı açısından büyük önem taşıyor.
UŞAK ‘TA YILLARA GÖRE EVLİLİK VE AKRABA EVLİLİĞİ VERİ TABLOSU
YILLAR |
EVLENME SAYISI |
AKRABA EVLİLİĞİ SAYISI |
2010 |
2636 |
53 |
2011 |
2632 |
87 |
2012 |
2775 |
86 |
2013 |
2741 |
60 |
2014 |
2689 |
69 |
2015 |
2660 |
53 |
2016 |
2629 |
58 |
2017 |
2449 |
39 |
2018 |
2521 |
36 |
2019 |
2427 |
39 |
2020 |
2223 |
25 |
2021 |
2665 |
40 |
2022 |
2635 |
31 |
2023 |
2651 |
24 |
2024 |
2496 |
29 |
TOPLAM |
38 Bin 829 |
733 |