ELDENİZ KÖYÜ
Sivaslı ilesine 6 kilometredir. Doğusu; Bulkaz Dağı, batısı; Yeni Erice köyü, Kuzeyi Hanoğlu ve Cinoğlu köyleri, güneyi Sivaslı ilçesi arazileriyle çevrilidir.
1- Adı Niçin Eldeniz köyüdür?: Köyün içerisinden geçen derede galeriler bulunmaktadır. Galerilerin içerisinde de havalandırma boruları bulunmaktadır. Bu galerilerden Selçikler kasabasında bulunan ‘antik Sabeste’ kentine su gittiği rivayet edilir. Altı denizi gibi olduğu içine bu köye de “Eldeniz” denmiştir.
(Kaynak Kişi: Kemal Yılmaz. 1956 doğumlu. Köy Hizmetleri Müdürlüğünden emekli, Jeoloji Mühendisi)
2- Adı niçin Eldeniz Köyüdür?: Tarihte Eldeniz Kıpçakları diye bir kavim vardır. Hatta Azerbaycan’da bir zamnlar “Eldeniz Hanlığı” vardı. Muhtemel odur ki; Anadolu Selçuklu ya da Fermiyanoğlulalrı Beyliği döneminde emekli bir asker ya da Yörük Beyi gelerek bu köyü kurmuştur. Bu kişinin adının “İldeniz” olmasndan dolayı Eldeniz adını almıştır.
Sene 1530 tarihli Muhasebe-i VilayetiAnadolu defteri’nde Uşak kazasına bağlı köyler listesinde “İldeniz” olarak geçmektedir.
Tapu Kadastro Müdürlüğüne ait Kuyud-u Kadime’dekş 1562 tarih ve 48 sayılı Kütahya Sanacağı Tahrir Defterinin 316. sayfasındaki yer alan Uşak naihiyesine bağlı köylerin hane sağıları ve ödedikleri toplam Vergilerini gösteren listede ; İldeniz köyü 77 hane ev ödediği vergi 3500 akçe olarak kaydeilmiştir.
1571 senesi Uşak kazası köyleri ve ödedikleri vergi miktarını gösteren listede; İldeniz köyü 2869 Akçe olarak görülür. (Kaynak Kütahya Muvassal Defteri No: 48 C.3 Ankara T.K.A)
Sene H. 1316, M.1898 tarihinde Uşak kazası köyleri hane ve nüfusunu gösteren listede İldeniz, hane: 61 nüfus; 414 olarak görülmektedir.
Not: İldeniz Hanlı (Eldeniz) en önemli kolu Kırhallı, (Kırhanlı) kazasının adı buradan gelir. Oranın kuurcu unsurları; İldeniz, Eldenizlilerdir. Uşak’ta da Kırhallılar vardır. Eldeniz köyünde Kırhallılar (Kurt) vardır. İldenizlilerin ataalrı, Kıpçak Türklerindendir. Diyarı-ı Bekir Silvanlılarda kıpçaklardandır.. Eldenizliler ile akrabalardır.
Sivaslı ilçesi Cinoğlu köyünde “Kırhallılar” vardır. Uşak merekz Karakuyu köyünde de Kırhallılar vardır.
Eldenizlililer en çok arpa, buğday, yulaf, nohut, mercimek susam yetiştiriyorlardı. Köye çevresinde palamut, meşe ormanları çok olduğu için palamuttan yapılan sepicilikte iyi para kazanıyorlardı.
Ençok arpa, bugday, yulaf, Nohut, Mercimek, Susam, yetiş tiriyorlardı. Gevresi'nde palamut, meşe ormanları çok oldu-guiçin, palamut taniyi para kazanıyorlardı. Dericilik'te yaylaları'nın süt ürünleri çok meşhurdu-Pazarlarda çok alıcısı vardı. Endüstriyel bitkilerden Haşhaş çok ekilirdi. Afyon sakızı ve haşhaş kapçığı önemli gelir kaynklarıdır.
ELDENİZ KÖYÜ'NDE KÖKLÜ SÜLALELER VE LAKAPLARI
AÇGARİPLER (AŞIK GARİPLER) (En kalabalık sülaledir)
AYANLAR:
SARILAR:
ARIFLER
ÇAVUŞLAR
COBANLAR
EYÜPLER
SOYADLARI
GEZER, AYBEY
TEKIN
BOZKURT
INCE
DOGAN
ÇAKMAK
EYÜPLER (Şuanda kimse yoktur. Eyüp odası diye odaları vardı. (1)
KOCAİRİLER-YILDIZ, (Bunlar Sarıtakeli yörükleri'nden olup, Gedik cemaatindendir)
İSPİRLER (GAVUŞLAR)
ELIAÇIK Bunlar orta Anadolu ve Orta Toroslar'dan, Erzurum tarafından batıya göç -etmişlerdir.
HACIALILAR (HACIALI)
TONGALAKLAR
HATIPLER
IRAMAZANLAR
KIRMIZILAR(KIRMIZIOĞULLARI)
KÜÇÜKALILAR
SARAÇLAR
SOFULAR
GÖKTEPE
GÜNDÜZ
ÖZBUDAK (KALABODURLAR TÜKENDİLER)
INÖNÜ
KANDENİL
SOYDEMİR (İSMET SOYDEMİR)
KOÇ
ÇAKIN
TÜLÜLER (ERGÖL) (Yakın tarihlerde Konya tarafından gelmişlerdir)
ZURNACILAR (UÇAR)
GARA AMETLER (YILMAZ) (Sarı Tekeli Kuloğlu sülalesindendir. Köye geç yerleşenlerdendir)
GIRALLAR (KIRHALLILAR) (KURT)
Yakın tarihte Uşak Yörükler Mahallesine yerleşmişlerdir. Sarıtekelioğlu Yörüklerindendirler. Zengin bir aileydiler. Ataları Nazilli, Alaşehir taraflarından buralara yaylamaya çıkıyorlardı. Ahmet KURT. SSK emeklisiyken vefat etmiştir. 1956 Doğ.. Ö.T: 2012 Zekeriya Kurt. P.T.T. Emeklisi 1954 Doğ. M. Akif Ersoy Mahallesi
Açıklamalar:
EYÜPLER: Kenan elinden farklı yerlere dağılmışlardır. (1)
Samatlar Köyü'nde (Sivaslı) Eyüpler:
Güre köyünde: Eyüpler; Dedeleri Rodos adasından gelmiştir. Aslen Kuzey ırak Süleymaniyelidir.
Karağaç Köyü (Uşak Merkez) Eyüpler; Dedeleri kuzey Irak’tan gelmiştir.
Bağbaşı köyü - (Uşak Merkez) Eyüpler; Kızıldağ’dan (Paşacıoğlu) soy kütüklerinde paçalı (paşalı) oğlu olarak geçer. Ancak, kök ataları Kuzey ırak’tan gelmiştir.
( K.K.: Hasan ÇOLAK-1914 Doğ. Paşalıoğlu Mustafa’nın torunu) Dedelerinde dolayı amca torunlarıdır.
Hasan ÇOLAK-Hatip ve Osmanlıcayı tercüme eden birisidir. Ö.T. 2015 - Babası Paşalıoğlu (Paçacı) Ali Çanakkale harbinde şehit olmuştur.
KOCAİRILER: Sarı Tekeli yörüklerinden olup, Gedik Cemaatindendirler.
Beylerhan Köyü (Uşak Merkez.) Kocairiler.
Baltalı Köyü Banaz) Kocairiler.
Koyunbeyli köyü-Uşak Merkez Kocairiler (Gedikler)
Ulubey İnay'da. Kocairiler
ISPIRLER: USAK Merkez. Muharremşah köyünde ispirler
Uşak Merkez Yapağılar köyünde ispirler
Sivaslı ilçesi Eldeniz köyünde, ispirler.
Karaman Vilayeti. Ermenek ve Sarıveliler, Gülnar'da Gızılcakışlak köylerinde" "İSPİRLER" vardır.
Kırşehir çevresinde, ispirler.
Markee Kabaklar köyü'nde ispirler..
Sonuç: Sarveliler ilçesine bağlı Ortaköyün adı yakıntari "Kızılca Kışlaktı.. Burada iSPİRLER vardır.
YAYLALARI: İldeniz (Eldeniz) köyü bir yayla köyüdür. Yörük aslındadır.
Kurucu unsurları; Selçuklular dönemi, Azerbeycan Atabeyliği (1146-1225) nin kurucusu İldeniz, Kipçak Türkü'dür. Bunlar Şirvanlardır. 1124 senesinde rum oltuve ispin'e kadar ilerlemişlerdir. Daha sonral fethlere katılarak batı ana dolu'ya gelmişlerdir Anado çuklu devletinin emrinde, ordularında süvari birlikleri Le bayliklerinde görev almışlardır Ozamanlar Bana bizans le sınır teşkil ediyordu. Bulkaz dağı yaylalar tejik bir öneme sahipti. Atlar buralar'da yetişiyordu. Lorin lojistik gereksinimleri buyaylalardan karşılar du. Örnak: Deri mamulatları, Hayvansal gıdalar. ok, yay, kılıç, kargı, mızrak gibi savaş aletleri buralara konuşlanmış sanatkarlarca imal ediliyordu-Yerleşkeler listesinde; ispir adi geçmektedir.
YANLALARIN ADI: 1- Kizilotlu 2-Yatağlı 3. Pürenli 4-Aysallar yurdu 5. Gök yaylası 6. Kara yaprak 7. Gölgelis. Garagedik 9. Sazak 10-Yagel 14. Karanicok küçük Büyük 12. Tuğlu 13. Sarı kendi adını taşıyan kuyuları vardır. Gökçebel yaylasında; Gökçe kuyusu vardır. Kara yaprak paklı kuyu, Alma dibi kuyusu, çok namlıdır. Suyu çok soğuktur. Karagöl Yaylası Gölü de bulunmaktadır.
Elli yıl öncesine kadar her evde bir davar sürüsü, bir çift öküz, at, eşek, mutlaka verdi.
(Kaynak Kişiler: İhsan AYBEY-ISSI Degl. Aşık Garipler den.
Ahmet A. YILMAZ-1959-Karaahmetler'den)
FOTOĞRAFLAR (ALP ARSLAN DUR)
