UŞAK CEPHESİ      

22 Ocak 1923

Saruhan/Manisa Mutasarrıfı/Valisi Ali Bey, Divanı Harbi Örfi Riyaseti(Sıkıyönetim Mahkemesi Başkanlığı'na 22 Ocak 1923 günü gönderdiği takrir belgesinde Yunan Küçük Asya Ordusu'nun İnay Köyü'nde yaptığı mezalimden de şöyle bahsetmektedir;

96C46F8F 2E14 4512 89Ec 07737Cfd2B9E

Belge No : 2418

Divan-ı Harb-i Örfi Riyaseti ‘ne(Sıkıyönetim Mahkemesi Başkanlığına)

Saruhan Livası dahilinde işgal esnasında mezalim ve fecâyiine iştirak eden Yunan ümera ve zabitanının esamisi bervechizir (isimleri aşağıda olduğu gibi) arz olunur;

1. Soma Takip Kumandanı Giritli Ayı Tropaki, Armostiya, Sökeli Aleksandr, Kepe Merkez Kumandanı Muavini Atinalı Molesağbercik adam darp etmek ve işkence suretiyle mezalime iştirak eylemişlerdir.

2. Alaşehir İaşe Zabitanından Otuz Birinci Fırka ‘ya (Tümene) mensup Sotiropulo, İaşe Zabiti Kosti, Hıralampo. Bunlardan Sotiropulo kati, darp ve işkence ve para gasp etmek suretiyle, Kosti ise ahaliyi tazyik, darp ve işkence ile bilabedel (bedelsiz) erzak ve mevâşî (hayvan) toplamak, Hıralampo ’da köy eşraf ve mütehayyizanını (ileri gelenlerini) darp etmek ve diri diri yere gömmek suretlerle ikayı vahşet (vahşilik yapmışlar) ve mezalim eylemişlerdir.

3. Manisa Merkez Havali Kumandanı Bağorcis, Erkânıharp Binbaşı Karaçani, Müstantik (Savcı) vazifesiyle müştagil(uğraşan) Yüzbaşı, Kafkas Jandarma Kumandanı Yüzbaşı Sıfaki, Yaveri Yüzbaşı Delahos İspiros, Merkez Liva Jandarma Zabitanından Mülâzım (Teğmen) Menemenli Mancevina, Merkez Liva İstasyon Kumandanı Gonaroplo, bu ümera ve zabitana mülhak ve merbut (katılmış ve bağlanmış) on nefer yangın, darp,hetki ırz (ırza tecavüz), para ve gasp ve bir kısmı da son harîki (yangını) idare etmek suretleriyle bütün fecâyi ve mezalimde zimethal (ilişkili) oldukları bittahkik anlaşılmıştır.

4. Salihli'de Mümessil Selânikli Metagos Kostit, İşgal Kumandanı Kaymakam İskiros, Erkân-ı harp Binbaşısı Estefa Lakiyos, Yaveri Yüzbaşı Mavrodakis Petros şehrin ihrâkını emretmişlerdir. Vesika ve iaşe Memuru Mülazım Makidon Eftimiyos, Jandarma Kumandanı Mülazımı evvel (Üsteğmen) Teodoros Mazakopakis, Merkez Kumandanı ve çete teşkilatına memur mülazım Piçakos, Divanı Harp Reisi Kaymakam Sakitas, Divan-ı harpte yazıcı Çavuş Goragos Yuvanis muhtariyetin tarsini (sağlamlaştırılması) için ahaliye cebri şiddet ve ikayı mezalim ve vahşet, Divan-ı harp kararlarının tahrif ve yanlış ita edilmesi, katli Müslimin ve şehrin ihrâkını idareyi mahallat arasında geştü güzâr etmek (gezip dolaşmak) ve para gaspı suretlerle mezalimi icra etmişlerdir.

5. İnay İstasyonu’nda Nakliye Kumandanı Ispartalı Yüzbaşı Papago neferatıyla beraber kasabayı ihrâk(yakmak), ahaliyi işkence ve eşya ahzü gaspı(zorla alma), namusa tecavüz suretiyle mezalime iştirak eylemiştir.

6. Kırkağaç Kazası ‘nda Yunan ordusu ümera ve zabitanından fecaiye iştirak etmiş olanların esamisi bervechizîrdir;

a. Mülazımısani (Teğmen) Curculos, Giritlidir.1337 senesi Kaza Jandarma Kumandanı

b. Kıdemli Yüzbaşı Papayorgiyo, Yanyalı ‘dır. Atina 'da tahsil etmiştir. Yalova fecâyiine ikada zimethaldir.

c. Mülazımısani Mancevito Yorgi; bu melun daha evvel Manisa'da bulunuyordu, Menemenlidir. Kazada Jandarma Kumandanlığı vazifesini görmüştür.

7. Gördes Kazasındakiler:

a. İşgal Kumandanı Mülazım Rizo, zamanında memlekette ve kurasındaki eslihanın derciyle (köylerdeki silahların toplanmasıyla) meşgul olmuştur.

b. Yorgi Manasteyodis, Kaymakam Hacı İbrahim Bey'i tevkif edip Gördes ve karye eşraflarını işkence ve darp suretleriyle on bin lirayı mütecaviz (aşkın) cebren para almıştır.

c. Kalyidis, Pehlivanın kayınpederini diri olarak defin suretiyle şehit etmiştir. Birtakım eşrafı çete besliyorsunuz diyerek darp ve işkence ve iki bin lirayı mütecaviz fidyeyi necat (kurtuluş akçesi) almıştır.

d. Yorgi, ahaliden silah toplamak bahanesiyle eşrafı hapsedip üç bin lirayı mütecaviz fidye-i necat aldığı gibi Müftü, Belediye Reisi ve elli kadar eşrafı Akhisar'a sevk ile darp ve işkenceden sonra fidyeyi necat beş bin lira almıştır.

e. Avridis, ahaliyi güneşe çıkararak eza ve cefa, darp ile üç bin lira fidyeyi necat almıştır.

f. Mülazım Giritli Vidaki; ahaliyi hapis ve tuzlu su içirmek, darp, rüşvet fidyeyi necat almak, Ramazan 38 (1922) de başlayan fecâyii, tarihi istirdada kadar (geri alınma tarihine kadar) devam ettirmiştir.

g. Mülazım Yorgi Oraklı ahali-i masumeyi günlerce güneşte beklettirmek ve tel örgüsünden yaptırdığı hapse mahbusinin ayaklarını bağlamak, buradan para istemek ve hayvan ve vesait-i nakliye ve halı dere ettirmiştir .

8. Kula kazasında Yüzbaşı Kakavani, Mülazımıevvel Pangolos ve Danel ve Mülazım Kosti ve Takipanayot, Selendi Nahiyesi Kurasında icrayı mezalim eylemişlerdir.

9. Demirci'de Yunan Zabitanından Binbaşı Susi ve neferattan Körlüklü Çavuş namıyla meşhur Hacı Niko, İzmirli Vasil Çavuş, Gördesli Yani, İzmirli Yanaki Çavuşlar... akla gelmedik bin türlü mezalim ile ırza tasallut, para gasp etmek, asıp kesmek, umuru adiyeden addiyle (önemsiz işlerden sayarak) her gün tatbik etmek suretlerle ikayı vahşette müsabaka ediyorlardı (birbirleriyle yarışıyorlardı).

10. Akhisar Kazası ‘nda Mümessil Anagnas Pulos, Mevki Kumandanı Rifan Boxno Gopolos, Nokta Kumandanı Yüzbaşı Papayorgi, Üçüncü Fırka Kumandanı "ismi meçhul", Mevki Kumandanı Muhafaza Bölüğü Çavuşu Seferihisarlı Papasoğlu "ismi meçhul", hetki ırz (ırza geçmek), gasp-ı mal ve daha birçok fecâyiine ikama vasıta olmuş ve sebebiyet vermişlerdir.

22 Kânunusani 1339 (22 Ocak 1923)

Saruhan Mutasarrıfı İmza (Ali)

K: 1 K

7 : 2601

Arşiv No: 4/4479

Aşigoların gönlündeki Atatürk bu kez formalarında yer aldı Aşigoların gönlündeki Atatürk bu kez formalarında yer aldı

Dolap No: 128

Göz No: 1

Klasör No: 1817

Dosya No: 345

Fihrist No:20-46, 20-47

Kaynak:Askeri Tarih Belgeleri Dergisi,Yıl:41,Sayı:93,Ocak 1992,Genelkurmay Basımevi,Ankara,1992,s.206-210

Kaynak: Bülten