Öztürk, yaptığı basın açıklamasında, kayıt dışı istihdamla mücadeleye yönelik çok önemli açıklamalarda bulunarak hem çalışanlara hem de işverenlere çağrı yaparak kayıt dışı çalıştırma ve çalışmada bulunmamalarını istedi ve cezalarının ağır olacağını hatırlattı.
İşte Öztürk’ün işveren ve çalışanlar için verdiği çok önemli bilgiler:
Kayıt dışı istihdam; Çalışanların SGK’ ya hiç bildirilmemesi veya çalışma sürelerinin ya da ücretlerinin eksik bildirilmesidir. Sigortasız işçi çalıştırmazsanız, primlerinizi düzenli öderseniz ve gerekli belgeleri SGK’ ya yasal süresi içinde verirseniz siz de sigorta prim teşviklerinden yararlanarak çok büyük maliyet avantajı sağlayabilirsiniz.
Sahte Sigortalılık ve Sahte İşyeri Nedir?
İşyerlerinde sigortalı olarak bildirilen kişilerin o işyerinde fiilen çalışan kişiler olması gerekir. Bir işyerinde fiilen çalışmadığı halde sigortalı olarak bildirilen kişiler “sahte sigortalı” olarak değerlendirilmektedir.
• Fiilen çalışmadığı halde sahte sigortalı olarak bildirilen kişilerin hizmetleri iptal edilmekte, bu kişiler için ödenen primler iade edilmemekte ve SGK tarafından sahte olarak bildirilen sigortalılar için yapılan harcamalar (sağlık harcamaları, ödenekler, gelirler ve aylıklar) faiziyle birlikte geri alınmaktadır.
• Gerçekte herhangi bir şekilde mal veya hizmet üretilmemekle birlikte, bazı kişileri sigortalı olarak göstermek için kurulmuş paravan işyerleri “sahte işyeri” olarak değerlendirilmektedir.
• Sahte işyerleri Kurumca benimsenen çeşitli kriterlerine göre tespit edilmektedir. Bu işyerlerinden yapılan tüm bildirimler iptal edilmekte, buralardan sigortalı olarak bildirilen kişilerin sigortalılığı sahte sigortalı olarak değerlendirilmektedir. Bu kişilerin hizmetleri iptal edilmekte, adlarına yatan primler iade edilmemekte, yapılan harcamalar (sağlık harcamaları, ödenekler, gelirler ve aylıklar) faiziyle birlikte geri alınmaktadır.
• İşyerlerinde çalışan işçilerin çalışmadıkları başka bir işyerinden sigortalı olarak bildirilmeleri durumunda ise hem sigortasız çalıştırma (fiilen çalışılan işyerinde) hem sahte sigortalılık (fiilen çalışılmayan ancak bildirim yapılan işyerinde) söz konusu olmaktadır. Bu durumda hem sahte sigortalılığa ilişkin hem de sigortasız işçi çalıştırmaya ilişkin yaptırımlar uygulanmaktadır.
• İşveren ve işyeri yetkililerine verilen e-bildirge kullanım şifrelerinin kötü niyetli kişilerle paylaşılması durumunda, bu kişilerce işyerinden fiili çalışmamasına rağmen sigortalı bildirimlerin yapıldığı görülebilmektedir. İşverenlerimizin bu konuda herhangi bir mağduriyet yaşamaması adına dönem dönem işyerinden bildirilen kişilerin kimler olduğunun kontrolünün yapılması ve bu konuda dikkatli olunması gerekmektedir.
Sigortasız işçi çalıştırmak, sigortalı çalıştırmaktan çok daha maliyetli ve risklidir. Çalıştırdığınız işçilerin ücretlerinin eksik bildirilmesi durumu da kayıt dışı istihdam olarak değerlendirilmektedir. Bu durumda da aylık asgari ücretin 1/10’undan az, 2 katından fazla olmamak üzere tespit edilen prime esas kazanç tutarında ceza uygulanmaktadır. Bir işçiyi 6 ay boyunca sigortasız çalıştırmanın maliyeti ödeyeceğiniz primin yaklaşık 10 katıdır. Ayrıca sigortasız işçinin kaza geçirip çalışamaz duruma gelmesi ya da ölmesi halinde sigortalıya ve yakınlarına yapılacak tüm giderler sizden talep edilir.
Çalıştırdığınız işçilerin meslek kodları, işyerinde fiilen yaptıkları işe uygun şekilde bildirilmelidir. Aksi durumda her sigortalı için 1 asgari ücret tutarında ceza ile karşılaşabilirsiniz. Ülkemizde işverenlerin üzerindeki mali yükleri azaltarak kayıtlı istihdamı artırmak amacıyla 15 farklı sigorta primi teşviki uygulanmaktadır. Bu teşvikler neticesinde, sosyal güvenlik primlerinin önemli bir kısmı Devlet tarafından karşılanabilmektedir.
Ayrıca, 2025 yılı Sosyal Güvenlik Haftası’nın ana teması olarak kayıt dışı istihdamın önlenmesi konusu seçilmiştir. Her yıl hazırladığımız rehberlik programları sayesinde ve sivil toplum kuruluşları, odalar, meslek örgütleri ve üniversiteler aracılığıyla sosyal güvenlik ve kayıtlı çalışmanın önemine dair bilgilendirme ve bilinçlendirme faaliyetleri yürütülmektedir.
